Wnioski
z posiedzenia online
Rady Duszpasterskiej Archidiecezji Warszawskiej

środa, 2 grudnia 2020 r.

Nie można czekać, aż minie pandemia. W każdych realiach parafie powinny realizować swoją misję: ewangelizować i formować chrześcijan, udzielać sakramentów, wspierać potrzebujących i nieść nadzieję, zachowując przy tym obowiązujące normy sanitarne – to główna konkluzja wspólnych obrad osób świeckich i duchownych na temat duszpasterstwa w Archidiecezji Warszawskiej. Po raz pierwszy w historii grono to spotkało się w trybie online.

1. Zmiany społeczne. Covid nasilił – występujące już wcześniej – zjawisko atomizacji społeczeństwa wraz ze spadkiem zaufania do instytucji Kościoła i autorytetów. Wiedzę naukową wyprzedza “wiara” w teorie spiskowe, dominuje powierzchowna, zasłyszana wiedza, która decyduje o postawach i wyborach. Górę ponad “racją” bierze “emocja”, co jest naturalną konsekwencją czasów niepokojów społecznych.

2. Nowa forma ubóstwa. Wywołany pandemią brak relacji z innymi, samotność, izolacja osób starszych obawiających się zakażenia to nowa forma ubóstwa. Prostym sposobem na codzienną ewangelizację jest ożywienie kontaktu telefonicznego między parafianami, np. sztafeta “Zadzwoń do pięciu osób”.

3. Rola i pragnienie młodzieży. Ubodzy stali się dla wielu młodych “otwartymi drzwiami” do Kościoła. Młodzi ludzie chcieli w czasie pandemii zrobić coś dobrego, nie koncentrować się wyłącznie na sobie. Parafie mogą dawać możliwość i podpowiedzi, jak to pragnienie zrealizować. Szczególnie ważna jest troska o osoby starsze i chore. W środowisku muszą być widoczni chrześcijanie z sąsiedztwa, którzy żyją Ewangelią, a w ich życiu widać, że możliwa jest miłość, otwarcie na życie, przyjmowanie dzieci itp. To osobiste świadectwo przyciąga do Kościoła, czyni katolików bardziej wiarygodnymi.

4. Kościoły w czasie pandemii. To dobrze, że kościoły pozostały otwarte, ale zauważono zbyt dużo nonszalancji w kwestiach bezpieczeństwa sanitarnego. To znak, że nie wszystkim, często też księżom, leży na sercu szacunek i troska o najsłabszych członków wspólnot w czasie Eucharystii. Wielu osobom brak przestrzegania zasad sanitarnych utrudnia powrót do uczestnictwa w Eucharystii w parafii. Podkreślono potrzebę rozszerzenia godzin na indywidualną adorację Najświętszego Sakramentu i sprawowanie Sakramentu Pojednania poza Mszą św.

5. Duszpasterstwo on-line. Plusem aktywności duszpasterskiej Kościoła w czasie pandemii jest zorganizowanie transmisji Mszy św. on-line w przypadku braku możliwości rzeczywistego w nich uczestnictwa. Transmisje prowadziły nie tylko parafie, ale nawet te media mainstreamowe, które nigdy tego nie robiły. Pandemia zrewolucjonizowała stan medialny. Pojawiły się nowe okazje dotarcia z osobami i tematami, których ludzie potrzebowali. W duszpasterstwie warto być odważnym w korzystaniu z mediów elektronicznych, które już są i mają zgromadzoną poprzez transmisje liczbę słuchaczy i użytkowników.

6. Powrót modlitwy w rodzinach. Innym efektem pandemii w życiu religijnym jest wzmocnienie modlitwy w gronie rodziny, celebracja domowej liturgii słowa. “Błogosławionym” skutkiem pandemii jest jednoczący wpływ na więzy rodzinne i powrót do modlitwy w rodzinach.

7. Ewangelizacja nie-globalna. Wnioskiem i postulatem dla duszpasterzy jest konieczność powrotu do ewangelizacji bezpośredniej – człowieka z człowiekiem, głoszenia Słowa Bożego i dzielenia się wiarą. Górnolotne wywody homiletyczne nie są tak chętnie oglądane podczas internetowych transmisji jak głoszenie Słowa Bożego, które “dotyka” słuchacza, jak praca z małymi wspólnotami.

8. Kolęda. Tegoroczna wizyta duszpasterska w sytuacji pandemii stawia wiele dodatkowych wyzwań. W skład społeczeństwa wchodzą obecnie 3 grupy osób. Pierwsza – to osoby, które przebyły Covid-19 i nabyły odporność, druga – to chorzy, w tym chorzy bezobjawowi, niezdiagnozowani i trzecia – osoby, które dotąd nie chorowały na Covid-19. Czynniki te należy uwzględniać, planując w parafiach formę wizyty duszpasterskiej. O ile krótka wizyta w rodzinie, która przebyła już COVID-19, przy zachowaniu środków bezpieczeństwa, niesie mniejsze ryzyko zakażenia, o tyle zupełnie inne jest ono w przypadku wizyty u parafian starszych, obciążonych różnymi chorobami. Jaki model kolędy jest więc najodpowiedniejszy? Zależy do kogo idzie duszpasterz i czy będzie uwzględniał wszystkie ryzyka. Trzeba zachować daleko idącą ostrożność, nawet gdyby kolęda była zagrożeniem tylko dla 1 procenta odwiedzanych osób.

Kolęda nie powinna być w żadnym wypadku traktowana i postrzegana jedynie jako okazja do zbierania funduszy dla parafii. Najważniejsza i najbardziej wiarygodna dla wiernych jest chęć dialogu, poznania, tworzenia więzi, dowiedzenia się o możliwości pomocy. Często tam, gdzie nas nie chcą, są ludzie, którzy potrzebują pomocy. Im pięć minut rutynowej wizyty duszpasterskiej nie wystarczy.

9. Aktualna sytuacja społeczna. Protesty uliczne po wyroku Trybunału w sprawie aborcji ukazują szereg wniosków. Przede wszystkim, potrzebne jest mozolne uświadamianie ludziom, jakim złem jest aborcja. Protesty ukazały ogromną ignorancję polityków i młodych kobiet, którym w dyskusji wiele dałoby się wyjaśnić, ale wśród emocji nie było na to miejsca. Stąd duża rola w edukacji, zaplanowanej i przemyślanej, w tym także odpowiedniej edukacji seksualnej.

Protesty na ulicach to, niestety, efekt zaniedbań również po stronie ludzi Kościoła – niewystarczającej ewangelizacji i głoszenia Ewangelii życia. Jeśli młodzi nie mają fundamentów – dla nich przykazania: “nie zabijaj”, “nie cudzołóż” to ślepa, twarda litera prawa i nic więcej – demonstrują swój sprzeciw. Ci, dla których autorytetem jest środowisko i Internet, pytają retorycznie “Kto ma prawo mi mówić jak mam żyć?”.

Widoczne podziały w życiu politycznym, medialnym i wielu innych sferach pokazują, że jako społeczeństwo zgubiliśmy przyzwoitość. Politycy wszelkich opcji traktują Kościół instrumentalnie do swoich celów i wspólnota Kościoła nie powinna się na to godzić. “Konstytucja o Kościele w świecie współczesnym” mówi o tym, że Kościół nie utożsamia się z żadnym systemem politycznym.

***

Rada Duszpasterska służy głosem doradczym biskupowi diecezjalnemu w kwestiach duszpasterskich sygnalizując sprawy ważne dla środowisk, w których żyją i pracują jej członkowie.

Rada Duszpasterska Archidiecezji Warszawskiej przy kard. Kazimierzu Nyczu w obecnej kadencji 2018-2023 składa się z 37 osób. Członkami wchodzącymi z urzędu w skład tego grona są trzej biskupi pomocniczy, rektor Akademii Katolickiej w Warszawie, kanclerz oraz dyrektorzy wydziałów duszpasterstwa, duszpasterstwa rodzin, duszpasterstwa dzieci i młodzieży Kurii Metropolitalnej Warszawskiej oraz rzecznik prasowy metropolity.

Ponadto z nominacji kard. Nycza w skład rady wchodzą jeszcze 24 osoby: 3 księży w tym dwóch zakonnych: jezuita i dominikanin, 19 świeckich w tym 5 małżeństw oraz 2 siostry zakonne. W gronie tym są przedstawiciele różnych środowisk oraz ruchów katolickich m.in. para diecezjalna Domowego Kościoła – gałęzi rodzinnej Ruchu Światło-Życie, katechiści Drogi Neokatechumenalnej, przedstawiciele ruchu Comunione e Liberazione i Wspólnoty Sant’Egidio. Są też ludzie różnych profesji m.in. wykładowcy uniwersyteccy, historyk, dziennikarze, lekarz-transplantolog, socjologowie, inżynierowie różnych specjalności, aktorka, orientalistka oraz biblistka.

Ustanowienie Rady Duszpasterskiej zaleca biskupowi Kodeks Prawa Kanonicznego w kanonie 511. Jej utworzenie podyktowane jest okolicznościami duszpasterskimi a spotkania powinny odbywać się przynajmniej raz w roku